[Cieszkowskiego] Pięknieje jedna z najładniejszych ulic w Bydgoszczy

Ulicę Augusta Cieszkowskiego zna praktycznie każdy, wielu z Was codziennie przejeżdża tędy do pracy/szkoły/domu. Nie wszyscy przygląda się elewacjom budynków i nie każdy wie, że piękna zabudowa przy Cieszkowskiego powstała w zaledwie 10 lat. Dzisiaj trudno stwierdzić, który budynek jest ładniejszy. Obecnie ulica odzyskuje blask, remontowane są kolejne kamienice, a Urząd Miasta właśnie ogłosił przetarg na przebudowę jezdni. W poniższym wpisie oprócz wizualizacji i szczegółów miejskiej inwestycji zobaczycie wnętrza własnie wyremontowanej kamienicy, w której zachowała się między innymi oryginalna klatka schodowa

Historia ulicy została opisana na podstawie strony "Stowarzyszenia mieszkańców ulicy Cieszkowskiego". Lata budowy poszczególnych kamienic na podstawie Wikipedii.

Ulicę Cieszkowskiego prawdopodobnie zna każdy mieszkaniec Bydgoszczy. Niektórzy codziennie przejeżdżają tędy autobusem do pracy/szkoły/domu, nie każdy jednak ma czas na przyjrzenie się budynkom. Kamienice przy 250-metrowej ulicy Moltkestraβe (pierwsza nazwa) powstały na przełomie XIX i XX wieku. Ulica kilkukrotnie zmieniała swoją nazwę, początkową nadaną przez Niemców (Moltkestraβe) w 1920 roku zmienili Polacy na Cieszkowskiego, nazwa przetrwała do dzisiaj z krótką, sześcioletnią przerwą (w czasie II Wojnie Światowej przywrócono nazwę Moltkestraβe). Zabudowanie dwóch pierzei zajęło ówczesnym mieszkańcom dokładnie 10 lat. W 1894 roku wytyczono dzisiejszą ulicę Cieszkowskiego, pierwsze kamienice ukończono zaledwie 3 lata później, a w 1904 roku ulica była kompletna. Powstałe budynki ozdobione zostały różnego rodzaju detalami (ornamenty, płaskorzeźby, rzeźby).

Detal wykończeniowy jednej z kamienic z rokiem wybudowania

Za projekty odpowiedzialni byli najwybitniejsi architekci działający w Bydgoszczy w tamtym czasie (Józef Święcicki, Karl Bergner, Fritz Weidner, Rudolf Kern, Paul Bohm, Carl Meyer). Wzdłuż północnej pierzei ciągnęły się niewielkie ogródki, chodniki były szerokie, a jezdnia wybrukowana.

Ulica Cieszkowskiego około 1905-1907 roku, źródło: fotopolska.eu 

Około 1912 roku. Źródło: skyscrapercity.com

Powstałe kamienice były projektowane pod wynajem. Wielkość i standard mieszkań był zróżnicowany, ale przeważały mieszkania duże i nowoczesne jak na tamte czasy (wyposażone w instalacje gazowe, wodociągowe, kanalizacyjne). Tańsze mieszkania w oficynach i suterynach przeznaczone były dla służby i uboższej ludności. Mieszkańcy zmieniali się często, wiadomo że w latach 1900-1920 zamieszkiwali tutaj głównie przedstawiciele miejskich elit i zamożniejsi bydgoszczanie (urzędnicy, administracja kolejowa, pocztowa, kupcy, oficerowie, nauczyciele). Po 1920 roku, kiedy ludność niemiecka została zastąpiona przez polską wprowadzili się tutaj kupcy, rzemieślnicy, przedsiębiorcy, kadra techniczna, wojskowi oraz nieliczni robotnicy i służba.

Lata 1920-1935. Źródło: fotopolska.eu

Z czasem to robotnicy zaczęli wypierać bogatszych, a część nieruchomości zostało przejętych przez miasto. Na szczęście przez kilkadziesiąt lat powolnego upadku kamienic (w zasadzie w całym mieście) udało się pozostawić elewacje budynków w niemal niezmienionej formie. W niektórych kamienicach niezmienione zostały również częściowo wnętrza i klatki schodowe o czym przekonacie się później na przykładzie jednej z kamienic.

Rok 1975. Źródło: skyscrapercity.com

Po 1975 roku. Źródło: skyscrapercity.com

Stan obecny i przyszłość

Większość kamienic przeszła w ostatnich latach remonty, na mapie inwestycji oznaczyłem wszystkie znane mi remonty z lat 2006-2017. Obecnie kończy się remont pod numerem 4 i rozpoczyna pod numerem 22. W ostatnich dniach rozpoczęły się również prace przy przebudowie parterowego budynku na początku ulicy (niestety brak zdjęcia, na mapie kolor czerwony).

Sama jezdnia jest w opłakanym stanie. Dziury i parkujące wszędzie samochody nie zachęcają do spacerów. Oficjalnie są tutaj wyznaczone 73 miejsca parkingowe, jednak często w ciągu dnia można spotkać jeszcze więcej parkujących samochodów.
Po realizacji przebudowy ulicy ma się to zmienić. Wyznaczonych zostanie 25 stanowisk po południowej stronie (numery nieparzyste), parkingi po północnej stronie jezdni zostaną zastąpione przez szeroki, około 4-metrowy chodnik. Kierowcy jednak nie powinni mieć większych problemów ze znalezieniem miejsc parkingowych, wystarczy że skorzystają z dużego, poziomowego parkingu za Rywalem (zaledwie 200-300 metrów od Cieszkowskiego).
Mieszkańcy w konsultacjach społecznych domagali się zrównania poziomów chodnika i jezdni, władze miasta wraz z Miejskim Konserwatorem Zabytków i Plastykiem Miejskim odmówiły realizacji postulatu. Jak twierdzą, ze względu na historyczny wygląd.
Niestety po remoncie na ulicę wrócą autobusy. Przynajmniej do czasu przedłużenia Mazowieckiej do Gdańskiej (minimum do 2020 roku), później zmieniona zostanie organizacja ruchu. Obecnie ruch prowadzony jest od ulicy Pomorskiej do Gdańskiej, po realizacji "Nowomazowieckiej" ruch zostanie odwrócony. O budowie "Nowomazowieckiej" przeczytacie niżej.
Ze względu na planowany powrót autobusów, ulica zostanie wybudowana dostosowaną do ruchu kategorii KR 4 (skala jest sześciostopniowa od 1 do 6). W trakcie remontu autobusy będą jeździły ulicami Pomorską i Śniadeckich do ulicy Gdańskiej.
Szacowany koszt inwestycji to około 3 miliony złotych. Prace powinny się rozpocząć w wakacje i potrwają 3-4 miesiące.

Źródło: cieszkowskiego.bydgoszcz.eu

Niżej możecie zobaczyć stan obecny ulicy i kamienic oraz dla porównania umieszczono stan sprzed zaledwie kilku lat. Na koniec tej części możecie zobaczyć wnętrza kamienicy pod numerem 4, która właśnie została wyremontowana przez Moderator Inwestycje

Skrzyżowanie Cieszkowskiego i Gdańskiej zdobi bardzo charakterystyczna kamienica, która była domem wybitnego bydgoskiego architekta Józefa Święcickiego wybudowana w latach 1895-1897

Kamienica przy Gdańskiej 63 i Cieszkowskiego 2 przed remontem

I po remoncie wykonanym w 2015 roku

Drugi narożnik nie jest tak wielkomiejski

Niewielki zielony budynek właśnie jest przebudowywany

 Kamienica pod numerem 2 powstała w latach 1903-1904 według projektu Paul Böhma

Przed remontem, który został wykonany w 2012 roku

Po remoncie

Kamienica pod numerem 4 powstała w latach 1899-1900 według projektu Józefa Święcickiego, budynek własnie przeszedł remont, zdjęcia wnętrz zobaczycie w dalszej części

Widok z kamienicy pod numerem 4 na południową pierzeję

Północna pierzeja

Kamienica pod numerem 6 nadal zachwyca mimo, w tym roku ma przejść remont. Budynek powstał w latach 1897-1898 jako dom miejskiego radcy budowlanego Carla Meyera. Budynek i sąsiednie drzewo ozdobione charakterystycznymi reklamami złotnika mieszczącego się w tym budynku

Kamienica pod numerem 10 powstała w latach 1902-1903 według projektu Rudolf Kern, remont przeszła w ubiegłym roku. Przed budynkiem znajdują się charakterystyczne lampy

Przed remontem

Po remoncie

Północna pierzeja

Widok w stronę ulicy Gdańskiej

Trzy kamienice wyglądające jak jedna duża powstały według projektu Karl Bergnera w latach 1901-1903, remont przeszły na przełomie 2008 i 2009 roku

Niektóre kamienice zostały ozdobione herbem widocznym poniżej. Symbolizuje on festyn, który odbywał się w latach 2007-2014 z okazji urodzin patrona ulicy

Zdobienie kamienicy pod numerem 11 projektu Józefa Święcickiego

Południowa pierzeja

Kamienice pod numerem 13 i 15 to kolejne dwa budynki tworzące w zasadzie jedną całość. Budynki powstały w latach 1902-1903 projektu Fritz Weidnera. W budynkach mieściła się pierwsza spółdzielnia budowlana - Towarzystwo Mieszkaniowe w Bydgoszczy (Wohnungsverein zu Bromberg)

Po lewej kamienica pod numerem 15, po prawej 17

 Kolejna kamienica przechodząca właśnie remont, prace trwają w środku. Budynek powstał w latach 1898-1899 według projektu Fritz Weidnera, charakterystyczną ozdobą umieszczoną na jednym z narożników budynku jest rzeźba halabardnika, symbolicznego opiekuna i strażnika domu

Południowa pierzeja. Od prawej, zniszczona kamienica pod numerem 17, dalej podwójna kamienica pod numerem 13 i 15

Józef Święcicki był autorem dwóch kamienic narożnych przy ulicy Cieszkowskiego. Widoczna na zdjęciu powstała w latach 1895-1896, w 1993 roku zrekonstruowano elewację oraz przywrócono pierwotną kolorystykę

Kolejna narożna kamienica przy skrzyżowaniu z ulicą Pomorską powstała według projektu Karl Bergnera w latach 1896-1899. W latach 90-tych zrekonstruowano oryginalną elewację. W budynku znajduje się Pierogarnia pod Aniołami

Wracamy do kamienicy pod numerem 4 autorstwa Józefa Święcickiego. Dawny blask budynek odzyskał dzięki przeprowadzonemu remontowi przez Moderator Inwestycje. Budynek przeszedł remont generalny, wymieniono wszystkie instalacje, wstawiono windę, odrestaurowano oryginalne schody i część oryginalnych sufitów. W piwnicy budynku znalazło się miejsce dla dwóch lokali usługowych. W niektórych mieszkaniach trwają jeszcze prace wykończeniowe, wkrótce niewielkie podwórko zostanie zagospodarowane na ogród służący wszystkim przyszłym mieszkańcom

Cieszkowskiego 4 przed remontem (rok 2012)

Cieszkowskiego 4 przed remontem (rok 2012)

Cieszkowskiego 4 przed remontem (rok 2012)

Wejście do lokali usługowych

Wnętrza jednego z przyszłych lokali usługowych w piwnicy budynku

Wnętrza jednego z przyszłych lokali usługowych w piwnicy budynku

Nowomazowiecka

Lekiem na pozbycie się autobusów z ulicy Cieszkowskiego ma być budowa nowej ulicy, roboczo nazywanej "Nowomazowiecką", czyli przedłużenia ulicy Mazowieckiej od Pomorskiej do Gdańskiej. Wraz z budową nowej drogi wyburzona zostanie jedna z kamienic przy Gdańskiej i kilka mniejszych zabudowań po drodze.
Urząd Miasta i Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej konsekwentnie, przynajmniej od czasu przeprowadzenia konsultacji społecznych (2014 rok), odrzuca głosy sugerujące rezygnację z tej inwestycji. Burzenie jednej z kamienic w pierzei Gdańskiej na zawsze pozostawi nienaturalną wyrwę w zabudowie z dwoma ślepymi ścianami niewyburzonych kamienic. Inwestycja zwiększy korki w tym rejonie. Konieczne będzie wybudowanie nowego skrzyżowania na ulicy Gdańskiej, kilkaset metrów dalej przy skrzyżowaniu Świętojańskiej, Mickiewicza i Gdańskiej nie zajdzie żadna zmiana, a to właśnie to skrzyżowanie generuje największy ruch. Obecnie ulica Świętojańska jest jednokierunkowa, liczba samochodów przemierzających tą krótką ulicę nie wymaga aż dwóch pasów ruchu, dlatego bez problemu mogłaby się stać dwukierunkową.
Budowa Nowomazowieckiej jest na razie blokowana przez Państwowy Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina, który musiałby się wyprowadzić z jednego ze swoich budynków na tyłach ulicy Gdańskiej. Władze uczelni miały do wyboru kilka budynków, jednak żaden nie spełnił ich wymagań. Ostatecznie Zespół Szkół Muzycznych przejmie budynek od Akademii Muzycznej, który zostanie opuszczony po wybudowaniu nowej siedziby tej uczelni przy ulicy Chodkiewicza (po 2020 roku).

Przebieg ulicy Nowomazowieckiej zaznaczony na mapie inwestycji

Od strony Pomorskiej w zasadzie nie będzie strat w zabudowie

Część Szkoły Muzycznej, która jest powodem blokowania budowy Nowomazowieckiej

Przyszłe skrzyżowanie Gdańskiej z Mazowiecką. Aby zrealizować inwestycję konieczne będzie wyburzenie niższej kamienicy